Omurga sağlığı kişinin yaşam kalitesini direkt olarak etkilemektedir. Omurgada meydana gelen problemler ise birçok açıdan sıkıntılı süreçleri beraberinde getirebilir. Bu hastalıklardan biri de kifozdur.
Kifoz veya halk arasında bilinen adıyla kamburluk omurganın öne doğru eğrilmesidir. Çocuklardan yaşlılara kadar hemen her yaş grubunda rastlanabilen kifoz bazı durumlarda hayati risk oluşturabilen ciddi bir sağlık problemidir.
Kifozda sırtta anormal eğiklik meydana gelir. Şekil bozukluğunun yanında sırt ağrısı şikayeti de ortaya çıkar. Hastaları hem fiziksel hem de psikolojik açıdan zorlayan bu durum yaşam kalitesini olumsuz etkilemektedir.
Kifoz tedavisi omurganın eğrilik derecesine göre değişir. Tedavide semptomları hafifleterek kontrol altına almak amacıyla çeşitli ilaçlar, fizik tedavi yöntemleri, sırt destekleri kullanılabilmektedir.
Egzersiz ve pilates gibi spor aktiviteleri kifoz tanısı almış hastaların tedavisinde önemli yer almaktadır.
Öte yandan ileri evrelerde cerrahi müdahale ile tedavi sağlanabilir.
Kifoz nedir?
Sırt ve göğüs bölgesinde meydana gelen kifoz halk arasında kamburluk olarak bilinen bir rahatsızlıktır.
Omurganın normalde hafif kavisli olan torasik bölgesinin kambur hale gelecek şekilde öne eğrildiği durum kifoz olarak tanımlanmaktadır.
Kifoz sıklıkla ergenlik döneminde görülmekle birlikte her yaşta ortaya çıkabilir. Kamburluk kişide doğuştan veya sonradan gerçekleşebilir. Doğuştan kamburluk konjenital kifoz olarak adlandırılmaktadır.
Hastalarda baş vücut hizasının önünde yer alır ve sırtta belirgin bir çıkıntı ortaya çıkar; bel çukuru ise normalin üzerindedir.
Kifozun omurgadaki eğriliğe göre dereceleri vardır. Omurganın normal eğriliği 20-45 derece arasında kabul edilir. Genellikle omurganın eğrilik derecesi 45’in üzerinde olan hastalara kifoz tanısı koyulur.
55 derecenin üzerindeki kifoz yapısal kamburluk olarak tanımlanır. Büyüme çağındaki hastalarda yapısal kamburluğa Schuermann hastalığı da neden olabilmektedir.
Çocuklukta ortaya çıkan kifoz ileri dönemde bel fıtığı gibi durumlara da yol açabilmektedir.
Kifoz sadece şekilsel bir bozukluk olarak düşünülmemelidir. Çocukluklarda kamburluk kalp ve akciğer hastalıklarına yol açabilir. Yaşlılıkta görülen kamburluk ise hastalarda akciğer kapasitesini azaltarak ciddi komplikasyonlara neden olabilmektedir.
Kifozda erken tanı son derece önemlidir. Çünkü zamanında müdahale edilen vakalarda ameliyata gerek kalmadan tedavi sağlanabilmektedir.
Kifoz belirtileri nelerdir?
Kifoz yani kamburluğun en tipik belirtisi sırtta şekil bozukluğu meydana gelmesidir. Sırttaki eğrilme yani kamburlaşma kifozun temel belirtisidir.
Diğer bir belirti ise baş ve omuzların öne doğru düşük görüntüsüdür.
Bunun dışında;
- Bel çukurluğunun artması (veya bazı durumlarda azalması)
- Yürürken diz ve kalça eklemlerinin bükülmesi
- Eğilme nedeniyle boy uzunluğunun azalmış görünmesi
- Sırt ve bel bölgesinde ağrı
- Boyun ağrısı
- Çabuk yorulma, yorgunluk
- Uyluk arkasındaki Hamstring kaslarının gerilmesi
- Nefes darlığı
- Duygu durum bozuklukları kifozun belirtileri arasında yer almaktadır.
Kifoz neden olur?
Kifozun yaygın nedenleri ve kifozu artıran faktörler şöyle sıralanabilir:
- Genetik faktörler
- Duruş bozukluğu (Yanlış oturma, ayakta durma)
- Osteoporoz (Kemik erimesi)
- Doğuştan gelen anormallikler
- Omurga yaralanmaları, kırıklar veya travmalar
- Sırtta kas zayıflığı
- Omurgada iltihaplanma (Romatoid Artrit vb.)
- Omurga tümörleri
- Tüberküloz (verem)
- Yetersiz beslenme
Kifoz nasıl tedavi edilir?
Kifoz tanısında ortopedi hekimi fizik muayene gerçekleştirir ve röntgen sonuçlarını değerlendirir. Bazı durumlarda ayırıcı tanı için manyetik rezonans görüntüleme ve bilgisayarlı tomografi yöntemleri de gerekebilir.
Kifoz tanısı koyulduktan sonra tedavi omurga eğriliğinin derecesine göre planlanır.
Genellikle eğrilik derecesi 55 dereceye kadar olan hastalarda egzersiz programları, duruş terapisi ile oturuş ve yürüyüş tekniklerinin uygulanması yeterli tedaviyi sağlar. Özellikle çocuklarda görülen postural yani duruş bozukluğuna bağlı kifozun tedavisinde dik durma alışkanlığının edinilmesi önemlidir. Bu noktada çalışma masası ve sandalyesinin doğru yükseklik ve konumda olması sağlanmalıdır, bilgisayar ekranı ve klavye yüksekliği de yine dik duruşu destekleyecek şekilde ayarlanmalıdır.
55 ila 70 derece arası eğrilikleri olanlarda korse veya sırt desteği kullanılır. 70 derece ve üstü kifozda ise cerrahi müdahale gerekmektedir.
Kifoz tedavisinde sırt ve bel ağrısı için ağrı kesici ilaçlar reçete edilebilmektedir.
Fizik tedavi ve rehabilitasyon kifoz tedavisinin önemli bir parçasıdır. Fizik tedavi egzersizleri ile sırt kasları güçlendirilirken hamstring kaslarındaki gerginliği azaltabilir. Egzersizler ağrıların hafifletilmesini sağlarken duruşun iyileştirilmesinde de etkili olmaktadır.
İleri kifoz durumunda ameliyatla omurların düz pozisyonda hizalanması sağlanarak omurga eğriliği azaltılabilmektedir.