Kabızlık Nedir?
Kabızlık veya diğer adıyla konstipasyon yavaşlamış bağırsak hareketleri ve birkaç haftadan daha uzun süre devam eden dışkılama güçlüğü ile karakterize bir rahatsızlıktır.
Kabızlık tanısı genellikle haftada üçten az bağırsak hareketi olması durumunda konulur. Geçici (akut) kabızlık çok yaygın görülen bir rahatsızlık olsa da bazı insanlar günlük işlerini yerine getirmelerini zorlaştıran ve sosyal hayatlarını kısıtlayan kronik kabızlık sorunu yaşarlar. Kronik kabızlık, bağırsak hareketini sağlamaya çalışırken aşırı zorlanma sonucunda görülebilecek diğer sağlık sorunlarına da neden olabilir.
Karın şişkinliği, dışkılama esnasında zorlanma, bağırsaklarda gaz birikmesi, sert dışkı, karın ağrısı gibi belirtilerin uzun süreli görülmesi ile teşhisi konabilen kronik kabızlık, kısmen altta yatan bir nedene veya başka bir hastalığa bağlı olabilir ancak bazı durumlarda neden olmaksızın başlar ve gelişir. Kabızlık tedavisi kabızlığa yol açan nedenlere bağlı olarak kişiye özel planlanmaktadır.
Kabızlık Neden Olur?
Kalın bağırsak (kolon), sindirim sürecinin son aşamasında yer almaktadır. Suyun emilimi ile dışkının şeklinin oluştuğu bölüm olan kalın bağırsakta oluşan sorunlar kabızlığa yol açabilmektedir.
Kötü beslenme ve hareketsiz yaşam tarzı ise kabızlığın en yaygın nedenleridir. Düzenli egzersiz eksikliği ve çok fazla abur cubur yemek sindirim sağlığınıza zarar verebilir.
Kabızlığa neden olan başlıca faktörler şu şekilde sıralanabilir:
- Süt ürünleri
- Yağ ve şekeri yüksek gıdalar
- Yüksek lifli gıdaların eksikliği (Meyveler, sebzeler ve kepekli tahıllar gibi lif değeri yüksek gıdaların yeterince tüketilmemesi)
- Yetersiz su tüketimi
- Alkol veya kafein
- Kalsiyum veya alüminyum içeren antasit ilaçlar
- Yeme bozuklukları
- İrritabl bağırsak sendromu
- Divertiküler hastalık (Bağırsak duvarındaki küçük kesecik veya torbacıklarda yani divertiküllerde ortaya çıkan problemler)
- Gebelik
- Sindirim sisteminizdeki sinir ve kaslarla ilgili sorunlar
- Kolon kanseri
- Parkinson hastalığı veya multipl skleroz gibi nörolojik durumlar
- Yavaş çalışan tiroit (hipotiroidizm)
Dışkılama ihtiyacı duyulduğunda, banyoyu hemen kullanmak önemlidir. Daha uygun bir süre için ertelemek (örneğin evinize gitmeyi beklemek) kabızlığın başlamasına veya devam etmesine neden olabilir.
Kadınlar erkeklere kıyasla daha sık kabızlık yaşarlar. Bunun nedeni kadınların bağırsak hareketlerinin daha yavaş olması ve kadınlara özgü hormonların kabızlık üzerindeki etkisidir.
Kronik kabızlık belirtileri nelerdir?
Sindirim sistemi özellikle ince ve kalın bağırsaklar aracılığıyla besinlerin parçalanmasını ve emilimini yönetir. Bağırsak hareketleri ise dışkının sindirim sisteminden geçişini düzenler. Kabızlık nedeniyle bağırsak hareketlerinin yavaşlaması dışkının normalden daha uzun bir sürede ve daha zor geçmesine neden olur.
Uzun süreli kabızlık belirtileri şöyle sıralanabilir:
- Tuvalet esnasında güçlük yaşama
- Normalden daha az dışkılama (haftada üçten az)
- Gaz ve şişkinlik problemi
- Karın ağrısı
- İştah kaybı
- Baş ağrısı
- Makat yani anüs bölgesinin aşırı zorlanması nedeniyle kan gelmesi
Kadınlarda Kronik Kabızlık Nasıl Tedavi Edilir?
Kabızlık tedavisi ilk aşamada yaşam tarzı ve beslenme alışkanlığı değişiklikleri ile ele alınmaktadır. Kronik kabızlık yaşayan, tedavi olmak isteyen ve kabızlık nasıl geçer, kabızlığa ne iyi gelir sorularına yanıt arayan kişiler için belirlenen ortak yaklaşımlar şöyle özetlenebilir:
- Kabızlık yaşayanlar her sabah aynı saatte tuvalete gitmeye özen göstermeli; tuvalet ihtiyacı geldiğinde bunu ertelememelidir.
- Stres, bağırsaklar da dahil olmak üzere tüm vücudun gevşemesine müdahale edebileceğinden, günlük olarak çeşitli gevşeme teknikleri kabızlığa iyi gelir.
- Bol miktarda sıvı tüketmeye dikkat edilmelidir. Kabızlık sorunu yaşayanların her gün en az sekiz bardak sıvı (tercihen su) içmesi önerilir.
- İlaçlar ve müshiller kabızlığı hafifletmeye yardımcı olabilir, ancak dikkatle ve kısa süreler alınmalıdır. Herhangi bir ilaca başlamak ya da kabızlığa ne iyi gelir diye araştırma yapıp farkında olmadan risk almak yerine bir doktora danışmak çok önemlidir.
Doktorlar tarafından sunulan kronik kabızlık tedavisi lifli gıdalar içeren diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri, reçeteli ilaçlar ve fizik tedavi ile birlikte multidisipliner bir yaklaşım içerebilir. Bu yaklaşımların düzenli olarak uygulanması sonrasında hem kabızlık sorunu hem de buna bağlı şişkinlik, gaz, karın ağrısı gibi problemler ortadan kaldırılabilmektedir.
Kabızlık Tedavisinde Fizik Tedavinin Rolü
Kronik kabızlık, aktivite kısıtlamalarına ve yaşam kalitesinin düşmesine neden olan sık görülen bir bağırsak bozukluğudur. Tipik olarak, bu durum başlangıçta kuru erik, kuru kayısı gibi yiyeceklerle, doğal laksatif ilaçların ya da lif takviyesinin veya her ikisinin reçetesi ile yönetilebilir ancak bu müdahaleler genellikle yetersiz kalmaktadır. Öncelikle kabızlığa yol açan altta yatan patofizyoloji ve bozuklukların tespiti gereklidir.
Merkezimizde, kadınlarda kronik kabızlığa katkıda bulunabilecek çok çeşitli kas-iskelet ve motor koordinasyon bozuklukları teşhis edilip gerekli egzersizler ve manuel terapi uygulamaları yapılmaktadır. Tedavi sürecinde fizik tedavi planına uyan hastalarımızın sorunlarından kurtuldukları ve yaşam kalitelerinin önemli ölçüde arttığı gözlemlenmektedir.