Kas iskelet rahatsızlıklarını kapsayan ortopedi alanında en sık rastlanan problemlerden biri menisküs yırtılmalarıdır. Menisküs yırtılması veya zedelenmesi genellikle spor sırasında veya günlük fiziksel aktivite esnasında meydana gelebilir. Dizdeki kıkırdak yapı yani menisküs darbe, ani hareket, diz çökme, yaralanma veya diğer nedenlerle zarar görebilir. Böyle bir durumda şişme, dizi kırmakta zorlanma, dizden ses gelmesi, ağrı, kilitlenme gibi şikayetler ortaya çıkar.
Halk arasında sporcu hastalığı olarak da bilinen menisküs yırtığı farklı yöntemlerle tedavi edilebilmektedir. İlaç tedavileri, buz uygulaması, diz içi enjeksiyonlar, fizik tedavi yöntemleri genellikle başarılı sonuç verir. Şiddetli vakalarda ise cerrahi müdahale gerekebilmektedir.
Menisküs yırtığı nedir?
Uyluk ve kaval kemikleri arasındaki diz eklemi içinde menisküs adı verilen C şeklinde kıkırdak bir yapı bulunur. Dizlerde iç ve dış menisküs şeklinde ifade edilen iki adet menisküs vardır. Eklem yüzeyini koruyan menisküsler dizin doğru ve düzgün bir şekilde hareket edebilmesini, stabilitesinin korunmasını, dize binen yükleri absorme etmeyi de sağlar.
Dizdeki kıkırdakların çeşitli nedenlerle hasar görmesi, yırtılması veya parçalanması menisküs yırtığı olarak ifade edilmektedir.
Menisküs yaralanmaları için ortopedi ve travmatoloji uzmanına başvurulmalıdır.
Menisküs yırtığı neden olur?
Menisküste yırtık ve hasarlanma yaygın rastlanan bir durumdur. Menisküs yırtıkları genellikle diz üzerine fazla yük bindiği durumlarda; dizin ani dönme ya da bükülme hareketi nedeniyle meydana gelir.
Bu nedenle ekseriyetle sporcularda özellikle de futbol oynayanlarda veya yoğun fiziksel aktivite yapanlarda görülür. Menisküs yırtığı sporcu hastalığı olarak da adlandırılmaktadır.
Ayrıca ilerleyen yaş nedeniyle eklem, kıkırdak gibi yapılarda meydana gelen dejeneratif değişimler menisküs yırtığı riskini artırmaktadır.
Menisküs yırtığı belirtileri nelerdir?
Menisküs yırtığı belirtileri her hastada farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Yırtığın genel durumu, türü, yeri belirtilerin de değişiklik göstermesine neden olmaktadır. Bununla birlikte en yaygın menisküs belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Diz ağrısı
- Menisküs dokusundaki tahrişin yol açtığı şişlik
- Dizde kilitlenme veya takılma oluşması
- Yırtılma veya parçalanmaya bağlı olarak dizden ses gelmesi
- Belli hareketleri (dizleri bükme, dönme gibi) yapmakta zorlanma
- Bacak bölgesinde hissizlik
Menisküs yırtığı nasıl tedavi edilir?
Menisküs yırtığının tedavisinden önce ortopedi ve travmatoloji doktoru detaylı bir fizik muayene gerçekleştirir ve tanı için manyetik rezonans görüntüleme (MRG) ve röntgen gibi yöntemlerden faydalanabilir. Tanı koyulduktan sonra tedavi planı yırtığın durumuna ve hastanın şikayetlerine göre oluşturulur.
Konservatif yöntemler, dizin dinlendirilmesi için belli bir süre istirahat, şişlik ve ağrının giderilmesi için soğuk buz uygulaması, bandaj kullanımı, menisküs dokusu ve çevresindeki inflamasyon ve ağrı probleminin hafifletilmesi için ilaç tedavisini kapsar.
Kasların güçlendirilmesi, esnekliğinin artırılması ve dizin hareket kabiliyetinin geliştirilmesi için fizik tedavi yöntemleri de uygulanmaktadır. Bu yöntemler arasında özel egzersiz programları başı çekmektedir.
Ciddi menisküs yırtığı vakalarında diğer tedavi yöntemlerinden de sonuç alınamıyorsa cerrahi yöntemler devreye alınır.
Cerrahi müdahale genellikle artroskopi veya menisektomi yöntemleriyle yapılır. Artroskopi minimal invaziv bir yöntemdir. Menisektomi ise parsiyel veya total menisektomi şeklinde yapılabilir. Menisküsün sadece hasar almış parçasının alındığı işleme parsiyel, tamamının alındığı operasyona ise total menisektomi denilmektedir. Ayrıca menisküs yırtıklarının dikilerek onarılması için menisküs tamiri de gerçekleştirilebilmektedir.
Ameliyat olmuş hastalarda rehabilitasyon süreci önemli rol oynamaktadır. Fizik tedavi uzmanları eşliğinde yapılan egzersizler dizin yeniden güçlendirilmesi ve esnekliğinin artırılmasına yardımcı olur. Bu egzersizler iyileşme sürecinin de sağlıklı ve hızlı bir şekilde gerçekleşmesini sağlar.